بی تو رفتم به کافه میلادو
کافه چی واسه من سفارش داد
گریه،معجون و حلقه،شال و کلاه
بعد هم آمارمو به داعش داد...
اومدن بمب و منفجر کردن
توی شهری که بغض پاریس شد
تو توی انفجار من بودی؟!!!
این که چشمای داعشم خیس شد.!
"فاطمه حبیبی"

احساس  یه مایا رو دارم  در اولین روز  سال 2013 ....
حتی پیپ هم دیگه دوای دردم نیست!

Pasargadtabac ( ساعت کار ده صبح تا ده شب):
گل رفت و شمیم خوشش اینجاست هنوز

بلبل به هوا ی گل چه شیداست هنوز

رفتی ز جهان اگر چه ای روح خدا

لیکن علم مهر تو بر پاست هنوز

رحلت جانسوز امام خمینی(ره) تسلیت باد

مدیریت مجموعه پاسارگادتاباک

مجموعه پاسارگادتاباک و کافه آرتین ۱۴ و ۱۵ خرداد تعطیل است.

عملکرد قهوه خانه از گذشته تا امروز :



پس از شکل گیری محله ها و بازارها در کنار مجموعه ای از واحدهای صنفی ، نیاز به احداث قهوه خانه نیز ملموس شد و تقریبا در هر محله ای قهوه خانه ای بزرگ یا کوچک به فرا خور امکانات آن محل راه اندازی شد که در ابتدای امر محلی برای خوش گذرانی قشرهای مرفه جامعه بود ، اما با جا افتادن آن در بین طبقات متوسط جامعه بخصوص صاحبان مشاغل آزاد به آن روی آوردند و در اینجا بود که بعضی از قهوه خانه ها به صنف و گروه خاصی اختصاص و هر کدام از آنها پاتوق قشر خاصی از جامعه شد. این نهاد به مرور زمان همراه با زور خانه به عنوان مکانهایی جهت تقویت روحیه ملی و مذهبی مردم نقش موثری را ایفا کردند حتی تصاویری از پهلوانان به عنوان بزرگداشت آیین جوانمردی بر دیوار قهوه خانه ها نقش بست. قشرهای مختلف مردم پس از فراغت از کار روزانه و در اوقات بیکاری در قهوه خانه ها جمع شده و ساعت ها وقت خود را به تبادل نظر در امور اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی می پرداختند، آنها رفتارهای خانوادگی ، محلی و مسائل مادی خود را در آن نشستهای دوستانه مطرح و حل می کردند.

به هنگام عزاداری و روضه خوانی بویژه در ایام دهه محرم و اربعین به مکان گرد همایی تبدیل می شد . نقالان و قصه گویان که تا قبل از تشکیل قهوه خانه در فضا های عمو می و گذرگا هها ی پر رفت و آمد معرکه می گرفتند پایگاه منا سب و ثابتی برای نقالی یافتند. این امر از اواسط دوره قاجار به صورت برنامه رایج و پر خواهنده قهوه خانه ها در آمد. مطالب مورد نقل نیز به فرا خور درک و دانش مستمعان از قهوه خانه ای به قهوه خانه دیگر متفاوت بود.
البته با توسعه روابط فرهنگی و تجاری ایران با کشور های اروپای و گسترش وسایل سمعی –بصری و بویژه ورود رادیو و تلویزیون به قهوه خانه ها ، این نهاد اجتماعی اعتبار خود را به مرور زمان از دست داد و بتدریج به عنوان محلی برای نوشیدن چای خوردن صبحانه و نا هار رو رفع خستگی شکل گرفت . گا هی هم برخی اوباش در آن مکان موجبات شلوغی را فرا هم می آوردند و بر همین ا ساس بود که کنت دو مونت فرت ، رئیس اداره پلیس ایران قانونی را برای انتظام امور قهوه خانه ها وضع کرد قریب به این مضمون : هر کس که اسباب نزاع را فراهم کند از 48 ساعت تا یک ماه حبس شود و از یک تا ده تومان جریمه از وی اخذ شود . اگر صاحب دکان هم در وضع منازعه فورا به مامور پلیس اطلاع ندهد و منازعه را ابقا کند، او نیز شریک جریمه حبس بوده ودر مدت محبوسیت قهوه خانه بسته خوا هد شد.

قهوه خانه ها در اوضاع و احوال ایران نقش موثری داشته و اقشار مختلف در این مراکز دور هم جمع شده و به تصمیم گیری پیرامون حوادث جاری می پرداخته اند. فراموش نکرده ایم پس از انعقاد قرار داد انحصار کشت و بازرگانی دخانیات به انگلستان و استفتای مردم از آیت الله میرزای شیرازی در زمینه تکلیف شرعی استعمال قلیان ، در آن هنگام که حکم آن بزرگوار مبنی بر تحریم استعمال توتون و تنباکو صادر شد ، قهوه خانه ها هم همگام با دیگر اقشار مردم قلیان ها را شکسته و به خیابانها ریختند و در مقابل این حکم سر تعظیم فرود آوردند.

کافه ها جای قشنگی هستند
اگر
چشمی که دوستش داری روبرویت باشد
و جز برق نگاهش نوری نباشد
کافه ها جای قشنگی هستند
اگر
انگشتی در حلقه فنجان قلاب شده،
و لبهایی برایت عاشقانه فال بخواند
در حالی که شیرین ترین قهوه عمرت را خورده باشی
بی تو اما
کافه ها جای دلتنگیست
که فقط آنجا قهوه تلخ میچسبد...

فضای داخلی قهوه خانه :



قهوه خانه ها در تهران شکل و وضع خاصی داشتند ، هر قهوه خانه از فضایی نسبتا وسیع تشکیل شده بود که دور تا دور آن را با سنگ و آجر به صورت سکو در آورده و مردم روی آن سکو ها نشسته و به نوشیدن چای و قهوه و کشیدن قلیان مشغول می شدند و در ضمن به گفتگو و بحث در باره مسائل روز می پرداختند . قلیان در دوره ناصرالدین شاه به طبقه اعیان و رجال سر شناس اختصاص داشت و چپق به طبقه پایین و کلاه نمدی ها مربوط می شد .
سالن سر پوشیده قهوه خانه ها بیشتر با اشیای زینتی مانند تابلو ، شمایل بزرگان دین ، عکس پهلوانان ، قالیچه ، علامت، کتل و چراغ های گوناگون مفروش و مزین می شد . روی سکوهایی که نشیمنگاه مشتریان بود قالیچه های خوش رنگ و زیبا گسترده می شد . برخی قهوه خانه ها با مجموعه ای از پرده ها و تابلو ها ی نقاشی آراسته شده بود که دارای مضامینی مذهبی مثل قیام عاشورا ، تصاویر حضرت رسول اکرم (ص) ، امیرالمومنین علی (ع) و نبردهای آن بزرگان بود یا موضوعات ملی را بر می گرفت مثل داستانهای رزمی و بزمی ایرانی ، رخدادهای افسانه ای و حماسی ، چهره شا هان و قهرمانان شا هنامه فردوسی .
از اواخر دوره سلطنت قاجار یه به بعد اوج دوره نقاشی عامه در قهوه خانه بوده است . همان طور که اشاره شد مشتریان ابتدا روی سکوهای مفروش به قالی یا زیلو می نشستند و قهوه خانه ها ی قدیمی بدون میزو صندلی ، در و پنجره و شیشه بود تا این که از اوایل سلطنت پهلوی این ابزار و وسایل به این مکان راه یافت. از نظر معماری شبا هت زیادی بین قهوه خانه ها و سربینه حمام های قدیمی وجود داشت که دیوارها با کاشی پوشیده می شد و قهوه خانه علاوه بر فضای سر پوشیده ، دارای فضای سربازی هم بود که به آن باغچه می گفتند . نا هار قهوه خانه ها آبگوشت بود که در قدیم از دیزی های سنگی ، ظروف سفالی ساده ، لعابدار و چینی استفاده می شد و در دهه های اخیر از ظروف روئی و استیل برای اسباب نا هار استفاده می شود .

بهای هر استکان چای دو شاهی (یک دهم ریال) ، قلیان با بهترین تنباکو مهیا شده در قلیان چوبی و کوزه گلی آب چکان و به اصطلاح چاق شده به وسیله متخصص ترین کار گران قلیان چاق کنی یک شاهی (یک بیستم ریال) بود، یکی از شرایط این بود که مشتری حتما باید دو عدد چای بنوشد.

کافه چی قهوه بریز تلخ و تاریک و غلیظ
سخت درگیر سکوتیم،کاسه ی چاره بریز
ماه آمد و گذشت و همه بی خواب شدیم
اندکی حرف بزن،غصه بخور اشک بریز
عادت کافه نشینیست به هر زخم زبان تن بزنیم
بنگر این حال و کمی خون ز دل پاره بریز

از واژه قهوه خانه در فرهنگ های فارسی به عنوان “ جایی که قهوه و چای دم کرده برای فروش آماده می شود” ، " محلی که در آن با چای ، قلیان ، دیزی و غذا های ساده از مشتریان پذیرایی می کنند" ، " کافه مانندی که در آن با چای و احیانا چیزهای دیگر (مثل قلیان ) از مشتریان پذیرایی می کنند" و " قهوه خانه محلی است که در گذشته در آن قهوه می نوشیدند و پس از رواج چای این نوشیدنی جای قهوه را گرفت و نام قهوه خانه باقی ماند" یاد شده است.



امروز از قهوه خانه های بزرگ و باغچه دار اثری نمانده، قهوه خانه داران قدیم هم که هنوز زنده اند یا بسیار پیر و فرسوده اند یا اینکه به جای قهوه چی گری به مشاغلی دیگر روی آورده اند. از میان قهوه خانه های قدیمی که قدمت آن البته به زیر صد سال در تهران می رسد می توان به این موارد اشاره کرد: قهوه خانه معمار نژاد در خیابان ایران نبش کوچه روحی ، قهوه خانه قاسم گوسفندی در بازارچه شاهپور در کوی جلو خان معیر ، قهوه خانه حسین مهدی در محله صابون پز خانه باغ فردوس ، قهوه خانه اختیار یه معروف به " علی مشهد عزیز" در ضلع غربی و دها نه خیابان جنوبی اختیاریه.
البته در سالهای اخیر در باسازی قهوه خانه ها ی قدیمی با احداث چایخانه با سبک معماری ساختمانهای قدیمی تلاش هایی صورت گرفته است که قهوه خانه آذری در خیابان ولیعصر نزدیک میدان راه آهن و رو به روی ساختمان ناحیه 4 شهرداری منطقه 11 نمونه ای از مورد اول و قهوه خانه دیزی در خیابان ایرانشهر شمالی مصداق مورد دوم است .

شب چیز عجیبیست..
همه خوابیده اند..
خدا هم..
من اما بیدارم
خوابت را میبینم
در این اتاق خالی
دستهای تو
ضیافت شام من
و دو فنجان قهوه اسپرسو...
واین آخرین پنجشنبه خاکستری با هم بودنمان است
و از این شام آخر
انگار دیگر
هیچ چیز شبیه قبل نیست
من هم به پایان رسیدم
تمام شدم انگار
تظاهر میکنم اما
که همه چیز روبه راه است
و هیچ چیز تغییری نکرده
همین روزها
یک جایی همین دوروبرها
حتما راهی برای گریز هست
تا به تو فکر نکنم
و دلتنگیهایم را بپوشانم
گاهی می اندیشم
آیا
مرضی
بدتر از دلتنگی هست؟؟؟

فندك و كبريت:

اگر چه مقاله هاى بسيارى در مورد انتخاب كبريت يا فندك وجود داره ولى همون طورى كه به نظر هم مى ياد، موضوع خيلى پيچيده اى نيست و با در نظر گرفتن چند تا نكته بهترين انتخاب رو مى شه كرد.

شعله بايد نرم باشه و با حرارت به نسبت پايين بسوزه، كه توتون رو اتيش بزنه و به چوب پيپ اسيب نرسه. كبريت و عموم فندك ها (به جز فندك هاى به اصطلاح اتمى) شعله نرم دارن.
از طرف ديگه، فندك هاى غير از فندك هاى مخصوص پيپ چون شعله عمودى دارن و اينكه مجبوريد فندك رو سر و ته بگيريد، شعله هرز تكون مى خوره و به لبه اتشگاه اسيب مى زنن. مخصوصا اگر رنگ پيپ روشن باشه خيلى سريع لبه اتشگاه سياه مى شه. فندك هاى مخصوص پيپ عموما شعله هاى افقى دارن.

به علت اينكه موقع روشن كردن پيپ عموما به چندين ثانيه شعله نياز داريم، كبريت و شايد فندك هاى گازى در محيط باز و بادى، زياد كاربردى نيستند. از اين رو زيپو كه فندك بنزبنى هست مى تونه گزينه خوبى باشه (زيپو مخصوص پيپ).
ولى از اونجايى كه بوى بنزين زيپو خوشايند نيست و تاثير گذاره در طعم توتون، خيلى ها از زيپو استفاده نمى كنن.
حالا اگر زيپو رو كاملا پر از بنزين نكنيم، و وقتى فندك رو روشن كرديم چند ثانيه صبر كنيم، اون بو و در نتيجه طعم بنزين به مراتب كمتر حس خواهد شد! براى پيپ كشيدن در فضا باز و بادى يا بايد اون بوى كم بنزين تحمل كرد يا به اميد روشن موندن فندك گازى براى چند ثانيه، مرتب تلاش كرد!

اين موضوعه صبر كردن چند ثانيه قبل از آتش زدن توتون، براى كبريت هم صدق مى كنه. چند لحظه اول كه كبريت روشن مى شه، داراى مواد شيميايى بد بو و خطرناكه! چند لحظه صبر كنيد كه چوب شروع به سوختن كنه بعد توتون رو آتش بزنيد.

نويسنده : Mohammadreza